ZADANIA ROZWOJOWE

Zadania rozwojowe

Zadania rozwojowe dorastania z różnych sfer życia

 

Każdy okres życia stawia przed wchodzącym w niego człowiekiem szczególnego rodzaju zadania. Z jednej strony są one narzucane przez społeczeństwo, w którym żyjemy, z drugiej strony wyznaczają je zmieniające się potrzeby danego człowieka. Sprostanie tym zadaniom jest możliwe dzięki wcześniejszej nauce oraz ciągłemu procesowi dojrzewania toczącego się na płaszczyźnie biologicznej, społecznej, emocjonalnej i intelektualnej. Pomyślna realizacja zadań często wiąże się z mniejszymi lub większymi kryzysami rozwojowymi, które są naturalną i integralną częścią rozwoju. Pozytywne przeżycie tych kryzysów jest oznaką gotowości do podjęcia zadań charakterystycznych dla kolejnego etapu rozwoju człowieka.

 

Zadania rozwojowe okresu dorastania z różnych sfer życia:

 

  1. Dojrzałość fizyczna i płciowa. Najważniejszym, podstawowym i uniwersalnym zadaniem w tym okresie jest dojrzewanie płciowe (seksualne) oraz połączona z nim konieczność zaakceptowania „nowej” budowy własnego ciała. Niezbędna staje się również akceptacja swojej roli mężczyzny lub kobiety. W tym czasie pojawiają się nowe uczucia w relacjach z rówieśnikami i dorosłymi. Dojrzewaniu fizycznemu i płciowemu towarzyszy zmiana oczekiwań ze strony innych a także pojawianie się nowych oczekiwań jakie nastolatek ma wobec siebie.

  2. Rozwój indywidualności. Okres dojrzewania jest czasem, w którym nastolatek poszukuje odpowiedzi na pytania dotyczące własnej tożsamości – kim jestem? jaki jestem? To czas, w którym upodobania nastolatka, jego zainteresowanie, osobowość i stosunek do samego siebie umacniają się i podlegają sprawdzeniu. W tym czasie również intensywnie rozwija się zdolność logicznego, racjonalnego i kompleksowego rozumowania oraz myślenia abstrakcyjnego.

  3. Zwiększona odpowiedzialność. Młody człowiek poszukuje celu i sensu życia oraz wyboru zawodu. Nastolatek chce spotykać i poznawać różnych ludzi i uczestniczyć w niektórych przejawach dorosłego świata pracy. Dojrzewający człowiek ma potrzebę sprawdzania swoich sił i swojej wartości jako odpowiedzialnej osoby. Chce być traktowany jako osoba odpowiedzialna za swoje działania jednak bez ponoszenia poważnych konsekwencji w przypadku doświadczenia porażki lub błędu.

  4. Odłączenie się i autonomia. To zadanie jest najtrudniejsze tak dla rodziców jak i dla dzieci gdyż pojawia się tu prawdziwy konflikt potrzeb: rodzice potrzebują być potrzebni, a potrzebą nastolatka jest to, by rodziców nie potrzebować. Z jednej strony nastolatek buduje swoją niezależność od rodziców, a drugiej potrzebne mu są wyznaczane przez nich granice. Młody człowiek może doświadczać wielu napięć związanych ze ścieraniem się pragnienia niezależności z niechęcią do rezygnacji z bezpieczeństwa jakiego doświadczał w okresie dzieciństwa czy pragnieniem wypróbowania nowych sił i umiejętności ze strachem przez samotnością, która może towarzyszyć uniezależnieniu się.

  5. Własna ocena wartości. Poszukiwanie własnej tożsamości wiąże się z kwestionowaniem uznawanych dotąd wartości. Często rodzice niepokoją się tym, że młody człowiek odrzuca wszystko czego chcieli go nauczyć. Taki stan jest jednak normalny, a wręcz konieczny do tego by nastolatek mógł określić swoją tożsamość.

  6. Pojawienie się nowych typów egocentryzmu. Z jednej strony nastolatek ma przeświadczenie, że ciągle „jest na świeczniku” przez co silnie koncentruje się na sobie, zwłaszcza na zmianach fizycznych zachodzących w jego ciele. Z drugiej strony ma poczucie samotności i bycia nie rozumianym przez nikogo. To poczucie łączy się z przekonaniem o nieśmiertelności co może powodować lekkomyślne angażowanie się w ryzykowne działania symbolizujące dorosłość i uważane za źródło życiowego doświadczenia.